Tureckie gliniane naczynia.

Tak jak obiecałam co dwa tygodnie będę prezentowała Wam moją Turcję od kuchni. Turcję, jaką dobrze znam i jaką lubię. Od przyborów kuchennych po tureckie zwyczaje czy zwyczajnie ciekawe historyczne fakty.
 Dziś postanowiłam, że przedstawię Wam coś co od dawna podbiło moje serce i kuchnię. Gliniane naczynia i garnki. Naturalne, tanie i bardzo praktyczne. Czego można chcieć więcej. Ze względu na to iż glina w Turcji jest łatwo dostępna gliniane garnki i naczynia możemy spotkać w różnych jej regionach. Są sprzedawane również w sklepach jednak te ze sklepów to wyroby najczęściej fabryczne. Ja swoje zdobycze kupiłam w kilku miejscach: na bazarze dzielnicowym, na straganie przy szosie międzymiastowej i w Kapadocji u "gliniarza" :) Mieliśmy okazję zwiedzić w Kapadocji pracownie garncarskie i zobaczyć jak wykonywane są gliniane naczynia.

Zapraszam więc teraz na krótką opowieść o tym jak powstają do czego służą i jak się nazywają te gliniane naczynia z Kapadocji.

Avanos to przepiękne małe miasteczko w Kapadcji słynące właśnie przede wszystkim z wyrobów z gliny. Gdy postanowiliśmy zwiedzić Kapadcje niewiele wiedzieliśmy o Avanosię i zupełnie przypadkiem obralismy go sobie na miejsce postoju więc w samym sercu mielismy okazję podziwiać te gliniane cudeńka.

Jeśli zdecydujecie się na zakup takich garnków czy naczyń musicie oczywiście uważać gdyż wszędzie jest pełno podróbek robionych maszynowo.

Jak powstaje takie gliniane naczynie? A no proszę Państwa na poczatku trzeba odpowiednio przygotować glinę by nadawała się do formowania. Jeden z garncarzy avanoskich opisując swoją pracę zaznaczył iż łatwo wygladający proces powstawania naczyń czy garnków jest tak na prawdę dość żmudny gdyż samo przygotowanie gliny trwa 6 dni. Każdy etap trwa 2 dni i dopiero wtedy glina przechodzi w ręce garncarza, który nadaje jej piękne kształty.

Tak jak w róznych regionach Turcji różna jest glina, tak i różne są garnki z niej wykonane. Mają różne zastosowanie, różne kształty i różną metodę wyrabiania. Moje garnki, które za chwilę zaprezentuję były wyrabiane w Menemen i Avanos. Te z Menemen to garnki nadające się jedynie do piekarnika. Nie należy ich używać na ogniu gdyż pękną. Garnki mają rdzawy kolor i były raz wypalane.

Garnek zakupiony w Avanos jest zdecydowanie ciemniejszy i był wypalany dwa razy, pierwsze wypalanie w 150 stopniach by pozbyć sie wilgoci i drugie wypalanie w 900 stopniach by nadać garnkowi trwałość i wytrzymałość. Garnki nadające się do używania na ogniu są zdecydowanie ciemniejsze cięższe i grubsze. Niektórzy mówią na nie kara güveç. Jednak przed dokonaniem zakupu  warto skonsultować się ze sprzedawcą on będzie wiedział najlepiej, który rodzaj garnków możemy używać na ogniu.

Kupując gliniany garnek czy naczynie proszę również zwrócić  uwagę na to czy ma od środka gładką powłokę. Ułatwia ona używanie garnka czy naczynia jednak podobno nie jest zdrowa gdyż zawiera niewielką ilość ołowiu. Ja mam jeden garnek własnie z taką białą powłoką jest to specjalny garnek do jogurtu. Zakup glinianego garnka to najczęściej łud szczęścia, loteria gdyż zdarza się że garnki mają niewielkie, niewidoczne gołym okiem pęknięcia, które uaktywniają się dopiero podczas używania i taki garnek pęka. Znawcy radzą by kupując garnek postukać w jego dno i jeśli wydaje on głuchy dźwięk garnek jest cały.

Jak należy używać gliniany garnek. Najważniejsze jest pierwsze użycie, które ma za zadanie zakonserwowanie gliny. Garnek przecieramy suchą szmatką i smaryjemy dno i boki od wewnątrz kawałkiem tłuszczu zwierzęcego lub olejem czy oliwą. Tak wysmarowany garnek wkładamy do zimnego piekarnika i nagrzewamy go do maksymalnej temperatury. Goracy garnek wyjmujemy stawiamy na podkładce i czekamy aż całkowicie ostygnie, następnie myjemy. W ten sposób garnek zostaje zakonserwowany. Niektórzy garnki do gotowania na ogniu polecają konserwować gotując w nich tłuste mleko. Zakonserwowany garnek nie będzie sie kruszył ani ścierał od środka. Niektóre sprzedawane garnki są już zakonserwowane i wystarczy je jedynie umyć wodą.

Jak gotujemy w glinianym garnku? Jeśli używamy garnka do gotowania na ogniu musimy uważać na to by nagrzeał się stopniowo. Zaczynamy od najsłabszego płomienia z czasem zwiększajac go lub gotując potrawę jedynie na małym ogniu. Nagrzanie się garnka zajmuje dość dużo czasu z tego właśnie powodu Turczynki w większości zamieniły garnki gliniane na stalowe szybkowary.
Jeśli potrawę pieczemy w glinianym garnku, garnek z surową potrawą wkładamy do zimnego piekarnika i nagrzewamy go do maksimum. Garnka nie przykrywamy pokrywka a folią aluminiową gdyż domowy piekarnik nie jest w stanie wystarczająco nagrzac garnek przykryty pokrywką by potrawa się upiekła. Garnek do gotowania na gazie przykrywamy pokrywką która zapobiega wykipieniu potrawy szczelnie utrzymując wsrodku powstałą parę.
Naturalne tworzywo jakim jest glina powoduje i potrawa gotowany lub pieczona w glinianym garnku ma specyficzny smak i zapach. jest kilka potraw które mimo upływu czasu i nowości jakie pojawiły się na rynku gastronomicznym wciąż przyrządzane są w glinianych garnkach miseczkach czy dzbankach. Między innymi testi kebabi, firinda sutlac, comlekte kurufasulye, guvec, kiremitte kofte, itp. Jeśli tylko będziecie mieli możliwość zakupienia czy po prostu spróbowania w restauracji tureckiej dania z glinianego naczynia nie przepuście takiej okazji i zróbcie to koniecznie. Nie pożałujecie.

A oto mój zbiór glinianych naczyń:

Testi czyli rodzaj garnka nadający się i do pieczenia potraw i do przygotowywania jogurtu. Ja kupiłam z myślą o robieniu w nim domowego jogurtu.

Garnki z Menemen nadające się jedynie do piekarnika. 

testi do piekarnika specjalne naczynie do przygotowania testi kebabi. Przy serwowaniu rozbija się testi i wyjmuje upieczone mięso. Ja nie planuję rozbijać :)

testi do noszenia i przechowywania wody. Latem w upały woda pozostaje zimna.

Garnek z Kapadocji do gotowania na ogniu i w piekarniku

Ten sam garnek od środka.